นาฬิกายังคงส่งเสียงติ๊กต่อก ๆ อยู่ตลอดเวลา เพราะเวลาเดินไปอย่างไม่มีวันหยุด ทำให้การก้าวเดินแต่ละก้าวได้เดินมาจนถึงก้าวย่างสุดท้ายนี้ อาจจะมีคนอ่านอีกหลาย ๆ คนที่ยังอยู่ในอารมณ์เอ๋อ ๆ เล็กน้อย เมื่อได้มาอ่านร้อยเรียงเรื่องราวของผู้ชายชื่อ..เถิน หลายคนอาจจะรู้จักหรือไม่รู้จัก อาจจะเคยหรือไม่เคยได้ยินว่าในเมืองไทยมีอำเภอชื่อเถินอยู่ด้วยเหรอ แล้วเจ้าอำเภอเถินนี่อยู่ในจังหวัดอะไร มีความเป็นมาอย่างไรบ้าง งั้นฉันจะขอเล่าให้ฟังตามข้อมูลที่หามาได้เป็นเกร็ดความรู้เล็กน้อยล่ะกันนะจ๊ะ
“ ส้มเกลี้ยงฉ่ำ น้ำตกงาม โป่งข่ามขลัง วังหินอ่อน ”
ฉันอยากให้คุณผู้อ่านลองเดาดูกันเล่น ๆ นะคะว่าประโยคที่เห็นเป็นคำขวัญประจำจังหวัดหรืออำเภออะไร เดากันถูกหรือเปล่าเอ่ย คนที่เดากันถูกฉันขอตบมือให้ 1 ครั้งเก่งมาก ๆ ค่ะ สำหรับคนที่ยังเดากันไม่ถูกฉันขอเฉลยให้ฟังล่ะกันนะว่า ประโยคที่เห็นข้างต้นเป็นคำขวัญประจำอำเภอเถิน..ของจังหวัดลำปางซึ่งอยู่ทางภาคเหนือของประเทศไทย
อำเภอเถินเป็นอำเภอเล็ก ๆ ตั้งอยู่ในจังหวัดลำปาง ซึ่งจังหวัดนี้จะมีอำเภออยู่ทั้งหมด 13 อำเภอ คือ อำเภอเมือง แม่เมาะ เกาะคา เสริมงาม งาว แจ้ห่ม วังเหนือ แม่พริก แม่ทะ สบปราบ ห้างฉัตร เมืองปานและเถิน
ปัจจุบันมีประชากรอยู่อาศัยทั้งหมด 62,025 คน (จากข้อมูลในปีพ.ศ. 2550) มีพื้นที่ทั้งหมด 1,634.8 ตารางกิโลเมตร ตั้งอยู่ทางทิศใต้ของตัวเมืองลำปางมีระยะห่างจากตัวเมืองประมาณ 90 กิโลเมตรหากวิ่งมาตามถนนพหลโยธินสายลำปาง – ตาก มีพื้นที่มากเป็นอันดับที่ 2 ของจังหวัดต่อจากอำเภองาวและมีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอต่าง ๆ โดย ทิศเหนือติดต่อกับอำเภอเสริมงาม อำเภอสบปราบ และอำเภอวังชิ้นจังหวัดแพร่ ทิศใต้ติดต่อกับอำเภอทุ่งเสลี่ยมและอำเภอบ้านด่านลานหอยจังหวัดสุโขทัย อำเภอบ้านตากและอำเภอสามเงาในจังหวัดตาก ทิศตะวันออกติดต่อกับอำเภอศรีสัชนาลัยและอำเภอทุ่งเสลี่ยมจังหวัดสุโขทัย และทิศตะวันตกติดต่อกับอำเภอแม่พริก อำเภอลี้ อำเภอทุ่งหัวช้างจังหวัดลำพูน
ในส่วนของการปกครอง อำเภอเถินจะมีการปกครองแบบส่วนภูมิภาคโดยการแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 8 ตำบล 88 หมู่บ้าน ซึ่งได้แก่ ตำบลล้อมแรดมี 14 หมู่บ้าน ตำบลแม่วะมี 7 หมู่บ้าน ตำบลแม่ปะมี 9 หมู่บ้าน ตำบลแม่มอกมี 9 หมู่บ้าน ตำบลเวียงหมอกมี 11 หมู่บ้าน ตำบลนาโป่งมี 12 หมู่บ้าน ตำบลแม่ถอด มี 12 หมู่บ้าน และตำบลเถินบุรีมี 14 หมู่บ้าน
และนอกจากนี้ยังแบ่งย่อยออกเป็นการปกครองท้องถิ่นซึ่งจะประกอบด้วยองค์กรปกครอง 8 แห่ง คือ เทศบาลตำบลล้อมแรด เทศบาลตำบลเวียงมอก องค์การบริหารส่วนตำบลแม่วะ องค์การบริหารส่วนตำบลแม่ปะ องค์การบริหารส่วนตำบลแม่มอก องค์การบริหารส่วนตำบลนาโป่ง องค์การบริหารส่วนตำบลแม่ถอด และองค์กรสุดท้าย องค์การบริหารส่วนตำบลเถินบุรี
ส่วนต้นกำเนิดของอำเภอเถินนั้นเริ่มต้นขึ้นจากการ เป็นเมืองหน้าด่านของอาณาจักรล้านนาก่อนจะถึงเมืองลำปาง ยามศึกสงครามกองทัพกรุงศรีอยุธยาและกองทัพพม่าจะใช้เป็นเส้นทางผ่านในการเดินทัพ และเนื่องด้วยมีกำลังพลน้อยไม่เพียงพอที่จะต่อสู้จึงต้องยอมให้กองทัพทั้งสองใช้เป็นเส้นทางผ่าน ชาวบ้านเห็นว่าตัวเองมักจะได้รับความเดือดร้อนจากศึกสงครามเสมอจึงได้ทิ้งเมืองไว้ให้กลายเป็นเมืองร้างและหนีเข้าไปอยู่ในป่า
จนกระทั่งในปีพ.ศ. 2310 กรุงศรีอยุธยาเสียกรุงให้แก่พม่า สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชทรงรวบรวมไพร่ฟ้าเพื่อกอบกู้เอกราชได้สำเร็จ และขับไล่ทหารพม่าจนพ้นจากกรุงแล้วพระองค์มีพระราชดำริจะยกทัพมาขับไล่พม่าที่ครองเมืองเชียงใหม่อยู่ ระหว่างทางเจ้านายล้านนาไทยมีพระเจ้ากาวิละเป็นปฐมทรงทราบข่าวได้รวบรวมกำลังเข้าเฝ้าสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ระหว่างการหยุดพักเดินทัพเพื่อระดมพลที่เมืองเถิน หลังจากนั้นก็ค่อย ๆ ทยอยตีเมืองขึ้นที่พม่าปกครองอยู่ตั้งแต่ลำปาง ลำพูน จนกระทั่งถึงนครเชียงใหม่ พระองค์ได้ตีทัพพม่าจนได้รับชัยชนะ พม่าถอนกำลังถอยทัพออกไปจากแผ่นดินล้านนา
ต่อมาเมื่อถึงสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชได้โปรดเกล้าสถาปนาพระเจ้ากาวิละขึ้นเป็นพระเจ้าเชียงใหม่พระองค์แรก และได้ทยอยนำผู้คนที่หลบหนีภัยสงครามรวมทั้งข้าต่างเมืองเข้ามาอยู่ในเมืองเถิน ทำให้มีผู้คนมาอยู่อาศัยเพิ่มมากขึ้นจนกลายเป็นเมืองที่มีความเจริญรุ่งเรืองเมืองหนึ่งของล้านนาและลำปางจนถึงปัจจุบัน ณ ปัจจุบันนี้อำเภอเถินมีพื้นที่อยู่ติดกับจังหวัดสุโขทัยและจังหวัดตาก
หากว่าผู้อ่านได้มีโอกาสผ่านไปเที่ยวจังหวัดลำปางก็ลองแวะเข้าไปเที่ยวที่อำเภอเถินดูนะคะ เพราะว่าที่อำเภอเถินมีแหล่งท่องเที่ยวน่าสนใจอยู่หลากหลายแห่ง คือ
แก้วโป่งข่ามยักษ์ ตั้งอยู่ที่หมู่บ้านนาบ้านไร่ ตำบลแม่ถอด เป็นของดีที่อยู่คู่กับคนเมืองเถินมาช้านาน
วัดถ้ำสุขเกษมสวรรค์ ตั้งอยู่ที่หมู่ 3 ตำแบลแม่ถอด เป็นวัดที่มีประวัติเก่าแก่มายาวนานและมีพื้นรายล้อมด้วยป่า ต้นไม้ใหญ่และภูเขาจำนวน 120 ไร่โดยวัดนี้จะซ่อนตัวอยู่ภายใต้ร่มไม้เชิงเขามีความสงบร่มรื่นเหมาะสำหรับผู้ที่จะเดินทางมาท่องเที่ยวพักผ่อนและปฏิบัติธรรม ปากทางเข้าด้านหน้าของวัดจะมีรูปปนพระพุทธเจ้าและพญานาค มีพระประธานประดิษฐานอยู่ในพระอุโบสถที่สร้างจากไม้สักทองทั้งหลัง ภายในบริเวณวัดมีองค์เจ้าแม่กวนอิมให้สักการะบูชา บริเวณปากทางเข้าถ้ำจะมีพระนอนและภายในบริเวณถ้ำจะมีพระพุทธรูปปางต่าง ๆ มีแนวทางเดินให้ขึ้นไปสักการะรอยพระพุทธบาท เมื่อมองจากด้านบนลงมาจะเห็นโบสถ์ไม้สักทองที่มีความสวยงามและมีพระพุทธรูปองค์ใหญ่หลายองค์อยู่บนหน้าผาสูง
วัดบ้านอุมลอง ตั้งอยู่ที่หมู่ 1 ตำบลล้อมแรด เป็นวัดที่มีอายุประมาณ 800-900 ปีมาแล้วมีพระพุทธรูปโบราณที่มีความเก่าแก่โดยมีอายุมากว่า 500 ปี มีหอเก็บวัตถุโบราณ ภายในจะเป็นที่เก็บวัตถุโบราณมากมายหลายชนิดอาทิเช่น ภาพวาดของพระพุทธเจ้า บาตรเก่า มีด ปืน และยังมีพระเจดีย์อีกองค์หนึ่งที่มีตำนานเกี่ยวกับเรื่องลูกแก้วที่ลอยออกมาจากยอดพระเจดีย์ซึ่งกล่าวกันว่า เจดีย์นี้มีทั้งหมด 3 องค์ คือ เจดีย์พระธาตุวัดเวียง พระธาตุวัดอุมลอง พระธาตุวัดดอยป่าตาล ซึ่งมีคำกล่าวไว้ว่าเจดีย์ทั้ง 3 องค์นี้ เป็นพี่น้องกัน
สวนหิน ตั้งอยู่ภายในโรงเรียนเถินวิทยา เป็นสวนที่จัดทำขึ้นโดยได้รับความร่วมมือจากทางจังหวัดลำปาง ธรณีวิทยาและนักเรียนของโรงเรียนทุกคน
สวนสาธารณะเมืองเถิน เป็นแหล่งรวมกิจกรรมของคนเมืองเถินในตอนเย็นหลังจากเลิกงานแล้วในทุก ๆ เย็น มีทั้งเต้นแอโรบิค โยคะ เล่นกระบองบริษัทแม่วังหินอ่อน จำกัด เป็นบริษัทที่ผลิตหินอ่อนขึ้นมาออกจำหน่ายเนื่องจากหินอ่อนเป็นของดีทางธรรมชาติอีกอย่างหนึ่งที่พบมากทางตอนบนของอำเภอเพราะทิวเขาบริเวณนั้นเป็นภูเขาสูง เขาทั้งลูกจึงเป็นหินอ่อนทั้งหมด
ขอบคุณปะป๊า มะม้า เจ้าน้องหนูและทุก ๆ คนในครอบครัวที่คอยบ่มเพาะอบรมให้เติบโตขึ้นมาให้คำปรึกษา เป็นกำลังใจ ในทุก ๆ เรื่อง
ขอบคุณเจ้าหนูน้ำฝน ที่เป็นกำลังใจและเป็นที่ปรึกษาที่ดีในทุก ๆ เรื่องให้กับฉันถึงแม้ว่า ณ ตอนที่ฉันเขียนงานเรื่องนี้อยู่เจ้าหนูน้ำฝนจะยังไม่รู้ก็ตามว่าฉันแอบนำเอาเรื่องที่เราคุยกันมาเล่าให้ผู้อ่านฟัง
ขอบคุณพี่กูเกิ้ลสุดหล่อจ๋าที่ช่วยเอื้อเฟื้อข้อมูลทั้งหมดของพี่เถินและรายละเอียดต่าง ๆ ที่ฉันต้องการ
ขอบคุณข้อมูลทุก ๆ ข้อมูลที่เกี่ยวกับอำเภอเถินซึ่งฉันอ้างอิงมาจากเว็บไซต์ต่าง ๆ เหล่านี้ คือ
- http://th.wikipedia.org/wiki/
- http://www.geocities.com/anchalee_tipinto/tuan.htm
- http://www.lampang.go.th/travel/data/placetour/thoen.htm
- http://www.tws.ac.th/poxy/files
- http://www.tws.ac.th/student48/part2/402/buay402w7/po.htm
- http://www.lifeearth.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=335174&Ntype=1
- http://lampang-kan.th.gs/web-l/ampang-kan/
- http://www.thaitambon.com/Tambon/ttrvlist.asp?ID=520805&page=2
- http://www.tourinthai.com/sitetravel/travel-detail.php?travel_id=327
- http://pirun.ku.ac.th/~b4803057/history.html
- http://www.thaitambon.com/tambon/tcatampprodt.asp?PROVCODE=52&CODE=08
ขอบคุณเจ๊ใหญ่..พี่ดาว พี่สาวที่แสนดีซึ่งเปรียบเสมือนเป็นอาจารย์คนแรกที่คอยสั่งสอน ให้คำแนะนำ คำปรึกษาต่าง ๆ สำหรับการเขียนงาน
ขอบคุณเจ้าหนุงหนิง..น้องกลางเปรียบเสมือนมือขวาของฉัน และเจ้าหนูอีฟ..น้องเล็ก เปรียบเสมือนมือซ้ายของฉัน หากเราขาดมือข้างใดข้างหนึ่งงานแต่ละก้าวย่างคงจะไม่มีทางสำเร็จออกมาได้
ขอบคุณเจ้าหนูอ้อน เจ้าหนูเกตุ ที่คอยให้คำแนะนำ วิจารณ์ และคอยเป็นกำลังใจให้ตลอดมา
ขอบคุณพี่นี..Bookmark พี่ปุ้ย..ฌามิวอาห์ สำหรับคำแนะนำดี ๆ ฉันขอมอบตำแหน่งที่พิเศษสุดให้เลย คือ ที่ปรึกษากิตติมศักดิ์ค๊า
ขอบคุณเจ๊แมว อาเฮียต้น เจ้าหนูกิ๊ฟ เจ้าแอ๋ว สำหรับการอนุญาตที่ให้เปิดเผยชื่อเสียงเรียงนามได้ถึงแม้บางคนจะมารับรู้เรื่องราวเหล่านี้ที่หลัง หลังจากที่ได้อ่านงานนี้แล้วก็ตาม ก็ยังคอยเป็นกำลังใจและให้ความช่วยเหลือเสมอมา
ขอบคุณเจ้าปู..เพื่อนรักและพี่วุฒิ..พ่อมดที่แสนดีของน้อง ๆ ที่ช่วยกันระดมความคิดผนึกกำลังกันสองคนในการคิดนามปากกา “ อรุณทอแสง ” และคอยเป็นที่ปรึกษาที่ดีและเป็นกำลังใจให้ด้วยดีอยู่ตลอดมา
ขอบคุณก๊วนเพื่อนสนิทและเจ้ามิ้นท์หลานรัก ที่เป็นกำลังใจให้และคอยอยู่เคียงกันตลอดมาไม่เคยทิ้งกันแม้ยามที่ฉันจะหกล้มลง
ขอบคุณพี่ตู๋..ดร.วลัยภรณ์ นาคพันธุ์ พี่สาวคนใหม่อีกหนึ่งคนของฉันที่คอยกระตุ้นและเป็นกำลังใจให้ฉันตลอดเวลาในการเขียนงาน
ขอบคุณผู้อ่านที่น่ารักทุกท่านที่คอยเสียสละเวลามาติดตามอ่านผลงานของฉันในทุก ๆ ก้าวย่าง
และอีกคนหนึ่งที่ฉันจะลืมไม่ได้ในการที่จะขอบคุณก็คือ..พี่เถิน ผศ.ดร.นฤพนธ์ ไชยยศ ผู้ที่ถือว่าเป็นคนจุดประกายความเป็นนักเขียนในตัวของฉันให้เกิดขึ้นมาแล้วยังเป็นที่ปรึกษา คอยให้ความช่วยเหลือ ร่วมมือและให้คำแนะนำดี ๆ อีกทั้งยังเป็นกำลังใจให้ด้วยดีเสมอมา
ขอบคุณสำหรับคำว่ามิตรภาพที่มอบให้และสิ่งดี ๆ ทุก ๆ สิ่งนะคะพี่เถิน @_@